Edukacja katolicka: Chrzest Święty w sytuacji zagrożenia śmiercią

Chrzest jest pierwszym i najważniejszym sakramentem nowego Przymierza.

Mt 28,19 Idźcie więc i nauczajcie wszystkie narody, udzielając im chrztu w imię Ojca i Syna, i Ducha Świętego.

Mt 28,20 Uczcie je zachowywać wszystko, co wam przykazałem. A oto Ja jestem z wami przez wszystkie dni, aż do skończenia świata”.

KKK 1213

Chrzest święty jest fundamentem całego życia chrześcijańskiego, bramą życia w Duchu (vitae spiritualis ianua) i bramą otwierającą dostęp do innych sakramentów. Przez chrzest zostajemy wyzwoleni od grzechu i odrodzeni jako synowie Boży, stajemy się członkami Chrystusa oraz zostajemy wszczepieni w Kościół i stajemy się uczestnikami jego posłania: "Chrzest jest sakramentem odrodzenia przez wodę i w słowie".

Jak jest nazywany ten sakrament?

KKK 1214

Jest nazywany chrztem ze względu na główny obrzęd, przez który jest wypełniany: chrzcić (gr. baptizein) oznacza: "zanurzyć, pogrążyć"; "zanurzenie" w wodzie jest symbolem pogrzebania katechumena w śmierci Chrystusa, z której powstaje przez zmartwychwstanie z Nim jako "nowe stworzenie" (2 Kor 5,17; Ga 6,15).

KKK 1215

Sakrament ten jest także nazywany "obmyciem odradzającym i odnawiającym w Duchu Świętym" (Tt 3, 5), ponieważ oznacza i urzeczywistnia narodzenie z wody i z Ducha, bez którego nikt "nie może wejść do Królestwa Bożego" (J 3, 5).

KKK 1216

"Obmycie to nazywane jest oświeceniem, ponieważ ci, którzy otrzymują pouczenie (katechetyczne), zostają oświeceni w duchu..."Ochrzczony, otrzymawszy w chrzcie Słowo, "światłość prawdziwą, która oświeca każdego człowieka" (J 1, 9), "po oświeceniu" (Hbr 10, 32) staje się "synem światłości" (1 Tes 5, 5) i samą "światłością" (Ef 5, 8):

Chrzest jest najpiękniejszym i najwspanialszym darem Boga... Nazywamy go darem, łaską, namaszczeniem, oświeceniem, szatą niezniszczalności, obmyciem odradzającym, pieczęcią i wszystkim, co może być najcenniejsze. Darem - ponieważ jest udzielany tym, którzy nic nie przynoszą; łaską - ponieważ jest dawany nawet tym, którzy zawinili; chrztem - ponieważ grzech zostaje pogrzebany w wodzie; namaszczeniem - ponieważ jest święty i królewski (a królów się namaszcza); oświeceniem - ponieważ jest jaśniejącym światłem; szatą - ponieważ zakrywa nasz wstyd; obmyciem - ponieważ oczyszcza; pieczęcią - ponieważ strzeże nas i jest znakiem panowania Boga.

W naturalnej symbolice woda uwalnia od brudu i jest konieczna do tego, by żyć. Znak obmycia wodą oznacza pogrzebanie osoby ochrzczonej w śmierci Chrystusa, z której powstaje ona przez zmartwychwstanie z Nim jako nowe stworzenie do życia według Ducha Świętego.

Przyjęcie chrztu w połączeniu z wiarą jest warunkiem naszego zbawienia. Pan Jezus nauczał:

Mk 16,16 Kto uwierzy i przyjmie chrzest, będzie zbawiony; a kto nie uwierzy, będzie potępiony.

J 3,05 Jezus odpowiedział: ”Zaprawdę, zaprawdę, powiadam ci, jeśli się ktoś nie narodzi z wody i z Ducha, nie może wejść do królestwa Bożego.

Chrzest przyjmuje się tylko jeden raz w życiu, ponieważ wyciska on na duszy niezatarte, duchowe znamię, „charakter”, który uzdalnia ochrzczonego do uczestnictwa w kulcie chrześcijańskim.

KPK Kan. 842

1. Nikt nie może być ważnie dopuszczony do innych sakramentów, dopóki nie przyjąć chrztu.

KPK Kan. 849

Chrzest, brama sakramentów, konieczny do zbawienia przez rzeczywiste lub zamierzone przyjęcie, który uwalnia ludzi od grzechów, odradza ich jako dzieci Boże i przez upodobnienie do Chrystusa niezniszczalnym charakterem włącza ich do Kościoła, jest ważnie udzielany jedynie przez obmycie w prawdziwej wodzie z zastosowaniem koniecznej formy słownej.

Standardowo szafarzem zwyczajnym Chrztu Świętego jest biskup, kapłan lub diakon, a osoba świecka (np. katechista misyjny) może nim zostać, otrzymując upoważnienie od biskupa. Posługa szafarzy Chrztu istotnie warunkuje stworzenie ściśle okoliczności zbawczych, o które muszą się zatroszczyć jako gorliwi pasterze wspólnoty, zwłaszcza pełniący urząd proboszcza, któremu Prawodawca udzielanie Chrztu specjalnie powierzył.
KPK Kan. 530, 1º

Do funkcji specjalnie powierzonych proboszczowi, jako szafarzowi zwyczajnemu należy udzielanie chrztu.

KPK Kan. 861

2. Gdy szafarz zwyczajny jest nieobecny lub ma przeszkodę, chrztu godziwie udziela katecheta albo inna osoba wyznaczona do tej funkcji przez ordynariusza miejsca, a w wypadku konieczności każdy człowiek, mający właściwą intencję (intencja wykonania tego czynu, znaczy to, że trzeba chcieć tego człowieka ochrzcić, a nie tylko zagrać tę scenę). Duszpasterze, zwłaszcza zaś proboszcz, powinni zatroszczyć się o to, aby wierni zostali pouczeni o prawidłowym udzielaniu chrztu.

Wyłącznie w przypadku konieczności ważnie ochrzcić może człowiek mający właściwą intencję i udziela Chrztu jedynie wtedy, kiedy nieochrzczony znajduje się w realnym zagrożeniu utraty życia a więc niebezpieczeństwie śmierci.

Kościół wskazał, że w okolicznościach niebezpieczeństwa śmierci ochrzcić może każda osoba, nawet nieochrzczona, mająca wymaganą intencję, trzykrotnie polewając głowę wodą oraz używając trynitarnej formuły chrzcielnej: (można dodać na początku imię jeżeli jest znane) Ja Ciebie chrzczę w Imię Ojca+ i Syna+ i Ducha Świętego. Amen.

Wymagana intencja to pozytywny akt woli uczynienia tego, co czyni Kościół, kiedy udziela Chrztu, z równoczesnym polaniem obmywającym wodą (nie może być użyty inny płyn ponieważ spowoduje to nieważność takiego chrztu) i wypowiedzianą formułą chrzcielną.

Zgodnie z Kanonem 867 § 2 KPK kiedy zachodzi sytuacja wyższej konieczności i dziecko znajduje się w niebezpieczeństwie bezpośredniego zagrożenia śmiercią, powinno zostać natychmiast ochrzczone, aby nie utraciło pełni zbawienia. W normalnych warunkach należy zastosować się do woli rodziców, którzy na przykład nie są chrześcijanami i nie chcą Chrztu dla swego dziecka.

Po tak przyjętym chrzcie w sytuacji zagrożenia życia, później odbywa się jeszcze ceremonia dopełnienia w kościele. Dopełnieniem takiego chrztu jest uroczystość odbywająca się w kościele w czasie której mają miejsce wszystkie pozostałe wymagane obrzędy, takie jak namaszczenie krzyżmem świętym, czy też nałożenie białej szaty, z wyjątkiem samego momentu chrztu.

KPK Kan. 857 § 1

Poza wypadkiem konieczności, właściwym miejscem chrztu jest kościół lub kaplica.

1. Jeden chrzest na odpuszczenie grzechów

KKK 977

Nasz Pan połączył odpuszczenie grzechów z wiarą i z sakramentem chrztu: "Idźcie na cały świat i głoście Ewangelię wszelkiemu stworzeniu. Kto uwierzy i przyjmie chrzest, będzie zbawiony" (Mk 16, 15-16). Chrzest jest pierwszym i podstawowym sakramentem odpuszczenia grzechów, ponieważ jednoczy nas z Chrystusem, który umarł za nasze grzechy i zmartwychwstał dla naszego usprawiedliwienia, "abyśmy i my wkroczyli w nowe życie" (Rz 6, 4).

KKK 978

"Odpuszczenie grzechów w Kościele ma miejsce przede wszystkim, gdy po raz pierwszy wyznaje się wiarę. Z wodą chrzcielną zostaje bowiem udzielone pełne przebaczenie i nie pozostaje już żadna wina: ani pierworodna, ani inna popełniona później; nie pozostaje też żadna kara do odpokutowania, by zadośćuczynić za te grzechy... Łaska chrztu nie uwalnia jednak naszej natury od jej słabości; przeciwnie, nie ma takiego człowieka, który nie musiałby walczyć z pożądliwością, gdyż nie przestaje ona skłaniać do złego".

KKK 979

Kto w walce ze skłonnością do złego byłby tak mocny i czujny, by uniknąć wszelkiej rany grzechu? "Było więc konieczne, aby Kościół miał moc odpuszczania grzechów także w inny sposób niż przez sakrament chrztu. Z tej racji Chrystus dał Kościołowi <<klucze>> Królestwa niebieskiego, mocą których mógłby przebaczyć każdemu grzesznikowi żałującemu za grzechy popełnione po chrzcie świętym aż do ostatniego dnia życia".

KKK 980

Ochrzczony może być pojednany z Bogiem i Kościołem przez sakrament pokuty:

KKK - Katechizm Kościoła Katolickiego

KPK - Kodeks Prawa Kanonicznego

Bibliografia

Bp Romaniuk Kazimierz (przekład) (2013), Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu (Biblia Warszawsko-Praska), Sandomierz: Wydawnictwo Diecezjalne.

Kard. Ravasi Gianfranco (2007), Psalmy, t. 1-5, Kraków: Wydawnictwo Salwator.

Praca Zbiorowa (2002), Pismo Święte Nowego i Starego Testamentu, Częstochowa: Wydawnictwo Paulinianum.

Praca zbiorowa (2006) Biblia Tysiąclecia z komentarzami, Poznań: Wydawnictwo Pallottinum.

Praca zbiorowa (2012), Katechizm Kościoła Katolickiego, Poznań: Wydawnictwo Pallottinum.

Praca zbiorowa (2011), Kodeks Prawa Kanonicznego, Warszawa: Wolters Kluwer.

Źródła internetowe: www.vatican.va https://opoka.org.pl/ www.niedziela.pl www.katolik.pl www.brewiarz.pl www.liturgia.wiara.pl